Erol Şahin / EBS Danışmanlık Genel Müdürü

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2023 yılı raporuna göre Türkiye’de üretilen araçların ortalama yerlilik oranları 2022 yılına göre artış göstererek %56’dan %61,14’e yükseldi. Bunda yerli tedarikçilerin payındaki artışın etkili büyük oldu. Ülkemizde üretilen araçlar içinde %68 ile Türkiye’nin en yerli otomobili Hyundai i20 olurken, Ford Otosan’ın ürettiği Cargo ise % 82 en yerli ticari araç.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı her yıl Türkiye’de üretilen motorlu araçların yerli katkı oranlarını ‘Yerli Muhteva Oranı’ başlığında açıklıyor. Bunun sebebi Türkiye’de bir sanayi ürünün yerli malı olarak kabul edilebilmesi için ürünün yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekiyor. Bunu sağlayan firmalara ‘Yerli Malı Belgesi’ verilerek, kamu ihalelerinde yüzde 15’e kadar fiyat avantajı sağlanıyor. Bakanlığın 2023 yılı raporuna göre Türkiye’de üretilen motorlu araçların yani otomobil ve ticari araçların yerlilik oranlarının 2022’ye göre oldukça yükseldiği görülüyor. Bunda da yerli tedarik sanayinin payının artması etkili oldu.

OTOMOTİV SANAYİ TOPLAM İHRACATIN %15’İNİ KARŞILIYOR

Türkiye’nin bugün 2 milyon adetlik üretim kapasitesi ve 1.4 milyon adetlik üretimi ile dünyada yüzde 1.6 paya sahip 13’üncü büyük otomotiv ülkesi olduğunu belirterek şunları söyledi: “Ayrıca 2022 yılında ki 827 bin adetlik otomobil üretimi ile Avrupa’da 6.sırada olurken, 8 milyar dolarlık ticari araç ihracatı ile de Avrupa’nın ticari araç ithalatının %47’sini de tek başına karşılamaktadır. Yıllarca cari açık kaynağı gibi suçlansa da otomotiv sektörü sürekli cari fazla vererek, Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık %15’ini karşılamaktadır. Üretim, ihracat ve istihdam deposu olan sektörünün daha fazla özen ve desteğe ihtiyaç duyduğu açıktır.

2023’TE İPİ GÖĞÜSLEYENLER

Türk otomotiv sanayinin 2021 yılında ortalama yüzde 54,32 olan yerlilik oranı 2022 yılına gelindiğinde %55,96’ya yükselmişti. 2023 yılında artış devam etti ve oran %61,14’e kadar yükseldi.

• 2023 yılında otomobil üretiminde ortalamada %59,46 ile en yüksek yerlilik oranına sahip marka Hyundai Assan olurken, hafif ticari araçta %64,65, ağır ticari araçta ise %75,19 ile Ford Otosan ipi göğüsledi. Genel ortalamada ise %67,54 ile yine Ford Otosan zirvede yer aldı.

• Türkiye’de traktör hariç yerlilik oranları ise %10 ile 83 arasında değişti. Traktörde ise %96’ya ulaşan yerlilik oranları mevcut.

EN İYİ VE EN KÖTÜLER

• Türkiye’de %82 ile yerlilik oranı en yüksek ticari araç Ford Otosan’ın Eskişehir fabrikasında ürettiği Cargo kamyon oldu.

• Türkiye’de yerlilik oranı en yüksek otomobil %68 ile Hyundai Assan’ın İzmit’te ürettiği i20 modelinin otomatik şanzımanlı Jump versiyonu olurken, yerlilik oranı en düşük otomobil ise %37,42’lik oran ile Karsan’ın üretmeye başladığı Renault Megane Sedan’ın 1.5 litre dizel otomatik şanzımanlı tüm versiyonları oldu.

TOGG %51 YERLİLİK ORANINDA

Togg’un Nisan ayında teslimatlarına başlayacağı T10X modelinde ilk etapta yerlilik oranının %51 olacağı açıklanmıştı. Henüz Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ‘Yerli Muhteva Oranı’ raporuna girmeyen Togg’un versiyonlarına göre yerlilik oranlarını net olarak 2024’te görebileceğiz. Ama denildiği gibi %51 ortalamasını tutturursa, Hyundai ve Tofaş’ın ardından ancak 3.sırada yer alacaktır. Togg CEO’su Gürcan Karakaş, yerlilik oranını 2026 yılında %68’e çıkartmayı hedeflediklerini açıklamıştı.