Makine imalat sanayi konsolide verilerine göre, yılın ilk 4 ayı sonunda Türkiye’nin serbest bölgeler dâhil toplam makine ihracatı yüzde 7,4 artarak 9,2 milyar dolar oldu. Sektörün bu yıl bayram tatili nedeniyle eksik gün çalışılan Nisan ayındaki ihracatı ise, 2022 yılı aynı ayına göre yüzde 7,0 geriledi. 4 aylık dönemde Rusya’ya ihracatı 3, Ukrayna’ya ihracatı da 2 katına çıkan makineciler, Almanya ve ABD’ye toplam 1,8 milyar dolar tutarında ihracat gerçekleştirdi.

Yılın üçte birlik bölümünde elde edilen bu sonuçların, sene başındaki hesaplamalarıyla örtüştüğünü belirten Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu şunları söyledi:

“İklim değişikliği, mali krizler ve salgın hastalıkların oluşturduğu problematiklerin, geleneksel risk analiz ve yöntemleriyle çözülemediği konusunda kimsenin bir kuşkusu yok. OECD’nin, toplumların kritik alt yapılarını tehdit eden küresel unsurları ifade etmek üzere ortaya koyduğu Sistemik Riskler kategorisi bizi de ilgilendiriyor ama ihracatçılarımız bu kavramlar üzerine düşünmek yerine; şu sıra kısa vadeli, hatta günlük sorunlarını çözmek için uğraşıyor. Küresel sanayideki yavaşlama ile makine ve teçhizat yatırımlarında gözle görülür bir düşüş olduğu bu dönemde, Rusya ve Ukrayna’nın kesintisiz artan makine talebiyle meşgul oluyoruz. Seçim gündemiyle artan belirsizlikleri arkada bırakacağımız vakitleri sabırsızlıkla bekliyoruz.”

“İhracatçı enflasyonun yükünden kurtarılmalı” 

Rusya ve Ukrayna’dan gelen siparişler, dünyadaki sıkılaşma sürecinin etkilerini Türkiye için nötralize etmiş olsa da dünya makine dış ticaretindeki yavaşlamanın üçüncü çeyrek sonuna kadar devam edeceği uyarısında bulunan Karavelioğlu şunları ekledi:

“Sıkılaşma politikalarında bir gevşeme olacağı algısıyla küresel ekonominin beklenenden hızlı toparlanacağına inanmışken, tam tersine biçimde faizlerin bazı bölgelerde dolar bazında yüzde 8’lere kadar yükselmesi tüketim, dayanıklı tüketim ve yatırım malları ticaretinde sert bir fren etkisi oluşturdu. Nisan’da Almanya, İtalya ve Fransa’ya makine ihracatımızda aylık bazda yüzde 12’nin üzerinde daralmalar oldu. İlk çeyreği küçük büyümelerle geçiren gelişmiş ülkelerin önümüzdeki 6 ay içinde büyümelerinin sıfır düzeyinde kalacağı öngörüsüyle, birçok ülke makine imalatı ve dış ticaretinin daralacağını tahmin ediyor. Fakat biz farklı pazarlara erişim imkânlarımızın yanı sıra Rus ve Ukraynalı sanayicilerle kurduğumuz ilişkilerin de katkısıyla, bu genellemeye dahil olmayacağız. Giderek çeşitlenen ürün ve teknoloji seviyemizle ve kriz zamanlarının güvenilir tedarikçisi olma özelliğimizle bu yılı da rakiplerimizden çok daha verimli geçirmiş şekilde kapayacağız. Yeter ki ihracatı zorlaştırıp, ithalatı kolaylaştıran uzun süreli değerli TL politikasından tekno-ekonomik kapasitelerimiz zarar görmemiş olsun.”

Bu yılın ikinci yarısının, döviz kurlarındaki yatay seyir nedeniyle enflasyonun tüm ağırlığının ihracatçıya yüklendiği ve artık sürdürülemez hale geldiği belli olan politikanın sona erdirilme gayretlerine sahne olacağı tahmininde bulunan Karavelioğlu şunları belirtti:

“Nisan’da Türkiye’nin toplam ihracatının Mart’a göre yüzde 20’den fazla gerilemesinden, makine ve diğer teknoloji odaklı alanlardan ziyade; fazladan iş gücüne ve iş gününe ihtiyaç duyan, yani katma değeri nispeten daha düşük olan sektörler etkilendi. Döviz kurlarında hızla ve ekonomik dengelerle uyumlu bir oranda yaşanacak makul bir düzeltmenin, iç piyasadaki olası bir sıkılaşma sürecinde tüm ihracatçılarımızı rahatlatacak bir gelişme olacağını şimdiden söyleyebiliriz.”

“Avrupalı makinecilerin sunduğu kredi imkanları, ithalat düşkünlüğünü körüklüyor”

İmalat sanayinin pandemiyle başlayıp krizlerle süren son 3 yılda risk alıp dünya ortalamasının 4 misli hızda yatırımlar yaparak kazandığı üretim ve rekabet gücünün, gelinen noktada büyük kârlar elde eden ithalatçıların baskısı altında kaldığına işaret eden Karavelioğlu bu durumun hızla artan dış ticaret açığından da belli olduğuna değinerek sözlerini şöyle tamamladı:

“Türkiye’nin makine ithalatı, son 12 ayda yüzde 16,4 artarak 40,2 milyar dolar gibi tarihi bir seviyeye ulaştı. Artık makine sektörünün ortalama dış ticaret açığı ayda 1 milyar doların üzerinde diyebiliriz. Bu makas özellikle kurların yatay gittiği son dönemde açıldı ve dolar kuru ortalamasının 19 TL’nin altında olduğu Mart ayında 1,6 milyar dolara ulaştı. Bu yönelimin sadece ucuz Asya ülkeleriyle sınırlı olmaması ve sanayicilerimizin normalde çoğu işletme için pahalı sayılan Batı mallarına ilgisinin özellikle son 6 ayda artması, hem içerideki fiyatlarda bir sorun oluştuğunu hem de imalatçıların her şeye rağmen kur riski taşıyan uzun vadeli kredi imkânlarının peşinden gittiğini gösteriyor. Makina ihracatımızın yüzde 63’ünü, ithalatımızın ise yüzde 54’ünü yaptığımız Avrupa ile dengeli ve lehimize gelişen bir ticaretimiz olmakla birlikte, uzun vadeli angajmanlar, bakım ve servis hizmetlerinden yedek parçaya kadar pek çok alanda bağımlılık ilişkisi tesis ederek ülkemiz aleyhine bir durum yaratıyor. Yılın ikinci yarısında, iç piyasanın yeniden dengeye gelmesi yönünde beklentimiz büyük.”