Umut Çelik / Business World Global Yazı İşleri Müdürü
İsrail savaş uçakları, Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıların 45. gününde de kentin çeşitli bölgelerine bombardımanı sürdürüyor. Öncelikle, Gazze’ye düzenlenen ve aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu Filistinlilerin hayatlarını kaybetmesine neden olan saldırıları lanetliyorum.
İsrail’in Filistin’e karşı zulme varan uygulamaları Türkiye’de yürüyüşler ve ürün boykot çağrılarıyla kınanıyor. İnsanların yaşananlara sessiz kalmama hassasiyetini anlamak gerek.
Ancak yapılan yürüyüşler, atılan sloganlar ve ürün boykotları İsrail nezdinde ne kadar karşılık buluyor?
Vatandaşların bu kitlesel tepkisi gerçekten önemli boyutlara ulaştı.
Koka Kola’yı döktük, Sıtarbaks’ın koltuklarında oturarak yüzlerce video çektik, Burger King ve Mc Donald’s’ın camlarını kırdık.
Peki, ihracat ve büyük hacimli İsrail ilişkileri ne durumda? Ülkemizden katil İsrail’e yönelik sert açıklamalar gelse de, Türkiye bu ülkeye dünya genelinde en çok ihracat yapan üçüncü ülke konumunu sürdürüyor.
Türkiye, İsrail’le ticaretini aksatmadan devam ettiriyor. Gemi yüklerini ise ağırlıklı olarak ham petrol ve akaryakıt, demir çelik, çimento, gıda oluşturuyor.
Türkiye’nin İsrail’e ihracatı 6 milyar dolar seviyesinde. Bu rakamın içinde en büyük kalemi ise çelik ihracatı oluşturuyor. Boru ve petrol hattı gibi enerji alanlarında işbirlikleri de var.
Her kriz döneminin ardından iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi artarken, Türkiye İsrail’in en çok ithalat yaptığı dördüncü ülke ve Türk firmalar, İsrail’in çelik pazarını domine ediyor.
Türkiye’nin İsrail ile ilişkilerinde siyasi gerilimlere rağmen, ekonomik ilişkilerinde istikrar asla bozulmuyor. Ülkeye döviz girdisi bakımından her dönem ticaretin devam etmesi şart.
Sosyal medyada “İsrail’e giden gemiler durdurulsun” kampanyasına denk geldim. Ticareti devlet değil özel sektör yapıyor, bu minvalde herhangi bir kısıtlama söz konusu olamaz. Genele bakarsak bunlar özel şirketlerin uzun süreli ticari anlaşmaları. Göndermiyorum derlerse, devlet bu zararı karşılayacak mı? Cevap; hayır.
Özel şirketleri suçlamak yanlış. Ukrayna-Rusya savaşında, sözde Rusya’ya ambargo varken, AB ülkeleri ile Rusya arasında ticari gemiler çalışmaya devam etti. Dünya döndükçe ticaret her zaman devam edecek.
