Onur Topaç / Gedik Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su

 Bu makaleyi okuyacak pek çok kişi muhtemelen ‘halka arz’ terimini duymuş ya da biliyordur. Ben yine de yazıma halka arzı tanımlayarak başlamak istiyorum. Halka arz, anonim bir şirketin paylarını ilgili ülkedeki düzenleyici kurumdan onay alarak işlem görmek üzere satışa çıkarmasıdır. Şirketler sahip olduğu payların belirli bir kısmını satışa çıkarır. Bu paylara da ‘hisse senedi’ adı verilir. Halka arz olan bir şirket, artık halka açık hale gelir.

Tek amaç fon yaratmak mı?

Günümüzde iş dünyası, enflasyonla mücadele edilen, yüksek faiz oranları ve durgunluğun hüküm sürdüğü bir dönemi yaşıyor. Bu zorlu koşullarda, şirketlerin finansman seçenekleri genellikle kısıtlanıyor ve yatırım kararlarında çekimserlik artıyor. Bu nedenle şirketler, öncelikle bir fon kaynağı sağlamak amacıyla halka açılmaya yöneliyor. Çünkü halka arz, diğer bir finans kaynağı olan borçlanma yöntemine göre şirketin nakit akışını zorlayacak anapara ve faiz benzeri geri ödeme zorunlulukları olmayan bir kaynak oluşturuyor.

Ancak halka arzı, sadece alternatif bir finansman yöntemi olarak görmek doğru değil! Şirketin geleceğini önemli ölçüde şekillendirebilecek önemli kararlardan biri olan halka arzın; iyi hazırlanmış bir yatırım projeksiyonuna sahip olan ve önceden ödevlerini tamamlamış bir firma için, finansmanı güvence altına almaktan işletme için daha iyi bir değer elde etmeye kadar sayısız avantajı var.

Halka arz, geleneksel finansman yöntemlerine olan bağımlılığı azaltıyor

Öncelikle halka arz, şirketlerin finansman kaynaklarını çeşitlendirerek, geleneksel finansman yöntemlerine olan bağımlılığını azaltıyor. Bu da şirketlere, stratejik karar alma konusunda esneklik sağlıyor. Doğru yatırım kararlarının ödülü olarak şirketler, büyüme potansiyellerini artırabiliyor ve rekabet avantajı kazanabiliyor. Halka arz, ortaklara ve yatırımcılara, yatırımlarından para kazanma fırsatı sunuyor. Bir şirket, paylarını yatırımcılara satarak genişleme, araştırma ve geliştirme, satın almalar ve diğer büyüme girişimleri için fon sağlayabiliyor.

Ancak bunun yanı sıra halka arzla birlikte artan kamuyu aydınlatma, şeffaflık, kâr payı dağıtımı, özel durum açıklamaları, bağımsız denetim ve benzeri yükümlülükler, şirketlerin kurumsallaşma süreçlerini hızlandırıyor ve yönetim kalitesini artırıyor. Halka açık bir şirket, piyasada önemli görünürlük, bilinirlik ve güvenilirlik kazanıyor. Borsada işlem görmek şirketin itibarını artırırken; müşterilerin, iş ortaklarının ve potansiyel çalışanların dikkatini çekmesini sağlıyor. Halka açık şirketler, çalışanların çıkarlarını şirketin performansıyla uyumlu hale getirerek üst düzey yetenekleri çekmek ve elde tutmak için de önemli bir avantaj kazanıyor.

Halka açıklık bir şirket için satın alma konusunda da genellikle avantajlı bir ortam yaratıyor. Büyümeyi teşvik edebilecek anlaşmaları kolaylaştırıyor. Ek olarak halka açık şirketlerin, bankacılık ve para piyasası nezdindeki kredibiliteleri de artıyor, daha kolay ve uygun maliyetlerle kredi bulma imkanına kavuşuyorlar.

Borsa İstanbul’da işlem görmeye başlayan şirketlere dünyadaki yatırım ortamının da kapıları açık. Bu şirketler, yabancı ülkelerde de kolayca sermaye piyasası aracı ihraç edebilir ve sermaye piyasası araçlarını kote ettirerek işlem görmesini sağlayabilir. Böylece halka arzın sağladığı faydayı artırabilir.

Kısaca halka arz şirketinize pek çok önemli getiri ve avantaj sağlar. Elbette belli yükümlülüklerinizi ve ödevinizi tam olarak yerinize getirdiğinizde…

Türkiye halka arzlarda Avrupa’nın zirvesinde

Türkiye ekonomisi, enflasyonu yeniden tek haneli seviyelere indirmeye odaklı faizlerin uzunca bir süre yüksek kalacağı bir dönemin içinde bulunuyor. Böyle bir süreçte, şirketlerin finansmana erişimlerini borçlanma kanallarından sermaye piyasalarından fon sağlamaya yönlendirmesi daha da önem kazanmış durumda. Şirketlerin yüksek kaldıraç oranları ve faiz oranlarındaki oynaklık göz önünde bulundurulduğunda, sermaye finansmanına yönelinmesi daha sağlıklı bir finansal yapıya kavuşmaya da katkı sağlıyor.

Ülkemizde geçtiğimiz yıl yaşanan zorlu makroekonomik koşullar ve deprem felaketine rağmen halka arz olan şirketlerin sayısı arttı. SPK’nin güncel verilerine göre, geçen yıl 56 şirket halka arzını tamamlayıp borsada işlem görmeye başladı. Şirketler, piyasadan 79,8 milyar lira fon sağladı. Türkiye, halka arz coşkusuyla dünyada sayı olarak ilk 11’inci, halka arz büyüklüğü bakımından ise 10’uncu borsa olmayı başardı. Avrupa’da ise rakip tanımadı; 3,3 milyar dolar halka arz büyüklüğüyle zirveye çıktı.

Halka arzların artışından hareketle bu eğilimin ekonomiye olan katkılarına da bakmak gerekir. Bir şirketin borsada işlem görmeye başlaması, piyasaların likiditesini artırabilir. Halka arz olan şirketlerin yeni yatırımlar yapması, yeni projelere imza atması ve hatta daha fazla istihdam yaratması ekonomiye de hareketlilik kazandırır. Nihayetinde ekonomik gelişmeye katkıda bulunur.

Yatırımcı açısından ise halka arzın şirkete az sermaye ile ortak olma şansı, yatırım çeşitliliği, herkese adil ve ulaşılabilir bir yatırım imkanı verme gibi kazanımları olduğunu değerlendirebiliriz.

Başarı hikayenize halka arz ile yeni ortaklar alabilirsiniz

Ekonominin döngüler halinde hareket ettiğini ve mevcut koşulların zamanla değişeceğini unutmamak gerekir. Bu nedenle, bugün doğru kararları almak için gösterilen cesaret ve esneklik, yarının lider şirketlerini oluşturmada önemli bir rol oynuyor. Halka arz, bu açıdan zor dönemleri kolaylaştırıcı bir fırsat sunuyor. Enflasyonla mücadele edilen, yüksek faizlerin ve durgunluğun hâkim olduğu piyasa koşullarında halka arz yaparak finansman sağlamanın şirketlere pek çok avantajı olabilir. Ancak, bu avantajlardan tam olarak faydalanabilmek için doğru strateji ve planlama gerekli. Uygun bir halka arz süreciyle şirketler, zorlu ekonomik koşullarda bile başarıya ulaşabilir.

Son söz olarak şunu söylemek isterim: Halka açılmak, sayısız şirket sahibi ve CEO’nun hedefi, erken aşamadaki girişimlerin ise nihai hayalidir. Ancak bir halka arzın temelini oluşturan şey, şirketlerin yatırımcılara anlattığı büyüme hikayesidir… Şirketin bunu yapabileceğini kanıtlayan bir performans geçmişi de yatırımcıların kararı üzerinde etkilidir. Yatırımcılar o şirketin vaatlerini yerine getireceğine güvenirse halka arz da başarıya ulaşır ve yukarıda saydığım faydaların gerçekleşmesi için gonga vurulmuş olur.